بکلومتازون(Beclomethasone)(ATC Code: R03BA01)
بکلومتازون یک گلوکوکورتیکوئید (کورتیکواستروئید) با اثرات ضدالتهابی قوی است که برای درمان بیماری‌های تنفسی مانند آسم، رینیت آلرژیک، و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) استفاده می‌شود. این دارو معمولاً به صورت استنشاقی تجویز می‌شود.
توضیحات
بکلومتازون دی‌پروپیونات یک کورتیکواستروئید قوی است که با مهار تولید واسطه‌های التهابی مانند پروستاگلاندین‌ها، لکوترین‌ها و سایتوکاین‌ها باعث کاهش التهاب، تورم و حساسیت در راه‌های هوایی می‌شود. این دارو معمولاً به صورت استنشاقی برای کنترل بلندمدت آسم تجویز می‌شود و در پیشگیری از حملات آسمی مؤثر است، نه در درمان فوری حمله حاد. ✅ مکانیسم اثر: بکلومتازون به گیرنده‌های گلوکوکورتیکوئیدی در هسته سلول متصل می‌شود و از این طریق مانع تولید پروتئین‌های التهابی و افزایش سنتز پروتئین‌های ضدالتهاب مانند لیپوکورتین‌ها می‌شود. ✅ موارد مصرف اصلی: درمان نگهدارنده آسم متوسط تا شدید درمان التهاب بینی آلرژیک (رینیت فصلی و دائمی) COPD در ترکیب با سایر داروها گاهی در پولیپ بینی در شکل پماد یا کرم برای اگزما یا پسوریازیس ✅ ویژگی‌ها: اثر سیستمیک کم با مصرف استنشاقی مناسب برای مصرف بلندمدت قابل استفاده در کودکان با دوز مناسب دارای فرم بینی برای آلرژی فصلی ⚠️ موارد منع مصرف نسبی: عفونت‌های ویروسی، قارچی یا باکتریایی فعال استفاده در درمان حمله حاد آسم (نیاز به بتا-آگونیست دارد)
مواد تشکیل دهنده
Beclometasone dipropionate ترکیبات کمکی در اسپری: پروپلانت، HFA، سورفاکتانت
نحوه مصرف
استنشاقی از طریق دهان بینی (اسپری بینی) پوستی (در صورت استفاده از کرم) گوارشی (نادر، برای بیماری‌های التهابی روده)
فارماکولوژی
شروع اثر: 1 تا 2 هفته (اثر کامل درمانی) نیمه‌عمر: 15-30 دقیقه (دارو در محل اثر فعال باقی می‌ماند) متابولیسم: کبدی دفع: کلیوی و صفراوی
شکل دوز در دسترس
اسپری تنفسی (Inhaler) اسپری بینی آمپول (نادر) کرم یا پماد موضعی (برای موارد پوستی) فرم خوراکی (به‌ندرت استفاده می‌شود)
واحد اندازه گیری دارو
میکروگرم (mcg) میلی‌گرم (mg) دوز اسپری (پاف)
اوردوز
در صورت مصرف طولانی‌مدت یا با دوز بالا: مهار محور HPA، سندرم کوشینگ علائم: پف‌کردگی صورت، افزایش وزن، ضعف عضلانی درمان: کاهش تدریجی دوز تحت نظر پزشک
اطلاعات نسخه گیری
داروی نسخه‌ای است باید تحت نظر پزشک تنظیم دوز شود نباید به صورت ناگهانی قطع شود
نحوه پذیرش نسخه
توسط پزشک عمومی، فوق تخصص ریه، آلرژی یا کودکان تجویز می‌شود نسخه بر اساس شدت بیماری و سن تنظیم می‌شود
خطرات
مصرف خودسرانه دارو به شدت خطرناک است و ممکن است منجر به عواقب برگشت ناپذیری شود لطفا قبل از مصرف هرگونه دارو حتما با یک پزشک مشکل خود را مطرح نمایید
خطرات مصرف با الکل
تداخل دارویی مستقیم ندارد مصرف الکل می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند و اثر دارو را کاهش دهد توصیه به احتیاط
خطرات مصرف در دوران شیردهی
مقدار بسیار کمی وارد شیر می‌شود معمولاً ایمن در دوزهای استنشاقی با نظر پزشک قابل استفاده است
خطرات مصرف در دوران بارداری
در بارداری معمولاً بی‌خطر در دوز استنشاقی در دسته C (FDA) در آسم بارداری با نظر پزشک استفاده می‌شود
تداخل غذایی
پس از هر بار استفاده از اسپری دهانی، دهان با آب شسته شود (جهت پیشگیری از برفک) پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده گلو در افراد حساس پرهیز از مصرف همزمان داروهای سرکوبگر ایمنی بدون مشورت پزشک
دیگر خطرات
برفک دهان در استفاده ناصحیح خطر افزایش فشار داخل چشم کاهش رشد در کودکان در مصرف بلندمدت با دوز بالا مهار سیستم ایمنی در دوزهای بالا و طولانی‌مدت
عوارض جانبی
تحریک گلو، سرفه خشونت صدا (dysphonia) برفک دهانی (کاندیدیازیس دهان) در دوزهای بالا: مهار محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال نادر: افزایش فشار داخل چشمی، کاهش رشد در کودکان
موارد مصرف
برونشیت مزمن
برونشیت مزمن نوعی بیماری التهابی طولانی‌مدت در راه‌های هوایی (برونش‌ها) است که با سرفه مزمن همراه با خلط حداقل به‌مدت سه ماه در دو سال متوالی شناخته می‌شود. این بیماری معمولاً یکی از اجزای اصلی بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) است و در افراد سیگاری یا در معرض آلاینده‌ها بیشتر دیده می‌شود.
انسداد ریوی مزمن
انسداد مزمن ریوی یا COPD یک بیماری پیش‌رونده و مزمن ریه‌هاست که با انسداد جریان هوا همراه است و در نتیجه‌ی آسیب طولانی‌مدت به ریه‌ها، به‌ویژه به دلیل سیگار یا آلاینده‌ها، ایجاد می‌شود. این بیماری شامل برونشیت مزمن و آمفیزم ریوی است و باعث سختی در تنفس، سرفه مزمن و کاهش ظرفیت عملکردی ریه می‌شود.