دکستروپروپوکسی فن(Propoxyphene)(ATC Code: N02AC04)
دکستروپروپوکسی‌فن یک داروی ضد درد اپیوئیدی با اثر ضعیف تا متوسط است که برای درمان دردهای مزمن یا حاد خفیف تا متوسط استفاده می‌شود. این دارو از نظر شیمیایی به متادون شباهت دارد.
توضیحات
دکستروپروپوکسی‌فن یک داروی مسکن از خانواده اپیوئیدها (مخدرهای ضعیف) است که معمولاً برای درمان دردهای خفیف تا متوسط استفاده می‌شود. این دارو اغلب در ترکیب با سایر داروهای ضد درد مثل استامینوفن یا آسپرین تجویز می‌شود تا اثر تسکینی تقویت شود. دکستروپروپوکسی‌فن در اصل به عنوان جایگزینی برای مورفین در دردهای خفیف پیشنهاد شد، اما به دلیل اثربخشی کمتر نسبت به سایر اپیوئیدها و خطر بالای سمیت قلبی و تداخل با الکل یا آرام‌بخش‌ها، در بسیاری کشورها از بازار خارج شده است. مکانیسم عمل دارو از طریق تحریک گیرنده‌های μ (مو) در سیستم عصبی مرکزی است که درک مغز از درد را کاهش می‌دهد. با این حال، نسبت به سایر اپیوئیدها مثل کدئین یا هیدروکودون، دکستروپروپوکسی‌فن خطرناک‌تر تلقی شده، به ویژه در دوزهای بالا یا همراه با الکل، زیرا می‌تواند باعث ایست قلبی، تشنج، و سرکوب تنفسی شود. به همین دلیل، FDA آمریکا و آژانس دارویی اروپا (EMA) توصیه به خروج کامل دارو از بازار کردند، زیرا مزایای آن در برابر خطراتش توجیه‌پذیر نیست. در حال حاضر، مصرف آن فقط در برخی کشورها و تحت شرایط محدود مجاز است.
مواد تشکیل دهنده
Dextropropoxyphene Hydrochloride یا Napsylate فرمول شیمیایی: C22H29NO2 گاهی ترکیب شده با استامینوفن یا آسپرین
نحوه مصرف
خوراکی (دهانی)
فارماکولوژی
نیمه‌عمر: 6–12 ساعت متابولیسم: کبدی دفع: کلیوی اتصال به پروتئین پلاسما: حدود 70%
شکل دوز در دسترس
قرص کپسول کپسول آهسته‌رهش مایع خوراکی
واحد اندازه گیری دارو
میلی‌گرم (mg) دوزهای رایج: 50mg، 65mg
اوردوز
علائم: کندی تنفس، تشنج، افت فشار خون، کما، مرگ درمان: شستشوی معده، تجویز نالوکسان (پادزهر اپیوئید)، نظارت تنفسی و قلبی
اطلاعات نسخه گیری
فقط با نسخه پزشک متخصص در بسیاری کشورها دیگر مجاز به تجویز نیست
نحوه پذیرش نسخه
در کشورهایی که هنوز مجاز است، با نسخه کتبی و محدود نظارت دارویی و ثبت در سامانه‌های کنترل داروهای مخدر الزامی است
خطرات
مصرف خودسرانه دارو به شدت خطرناک است و ممکن است منجر به عواقب برگشت ناپذیری شود لطفا قبل از مصرف هرگونه دارو حتما با یک پزشک مشکل خود را مطرح نمایید
خطرات مصرف با الکل
افزایش شدید اثر خواب‌آور و خطر توقف تنفس افزایش خطر ایست قلبی و مرگ ناگهانی مصرف همزمان کاملاً ممنوع
خطرات مصرف در دوران شیردهی
عبور از شیر مادر خطر خواب‌آلودگی، توقف تنفس یا مرگ ناگهانی در نوزاد مصرف توصیه نمی‌شود
خطرات مصرف در دوران بارداری
عبور از جفت خطر اعتیاد نوزاد و سندرم ترک نوزادی مصرف در دوران بارداری ممنوع یا بسیار محدود
دیگر خطرات
خطر مرگ ناگهانی قلبی حتی در دوز درمانی احتمال اعتیاد و سوءمصرف بالا مصرف همزمان با آرام‌بخش‌ها، خواب‌آورها یا داروهای افسردگی می‌تواند کشنده باشد تداخل با سایر داروهای ضدافسردگی (مهارکننده‌های MAO یا SSRIs)
عوارض جانبی
تهوع، یبوست خواب‌آلودگی، سرگیجه تپش قلب یا نامنظمی ضربان سرکوب تنفسی تشنج مرگ ناگهانی قلبی در دوز بالا وابستگی و سوءمصرف