سالبوتامول(Albuterol)(ATC Code: R03AC02)
سالبوتامول یک داروی گشادکننده‌ی برونش است که به‌سرعت راه‌های تنفسی را باز می‌کند و عمدتاً برای درمان و کنترل علائم آسم، بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، و دیگر بیماری‌های تنفسی تجویز می‌شود.
توضیحات
سالبوتامول یک داروی محرک گیرنده‌های بتا-۲ آدرنرژیک است که به طور مستقیم بر عضلات صاف مجاری تنفسی اثر می‌گذارد و باعث اتساع برونش‌ها (گشاد شدن راه‌های هوایی) می‌شود. این دارو بیشتر در درمان حملات حاد آسم، برونکواسپاسم ناشی از ورزش یا آلرژن‌ها، و سایر شرایطی که با تنگی نفس همراه هستند، استفاده می‌شود. مکانیسم اثر: سالبوتامول با تحریک گیرنده‌های β2 در عضلات صاف راه‌های هوایی، تولید cAMP را افزایش می‌دهد. این امر به ریلکس شدن عضلات صاف برونشی و گشاد شدن سریع راه‌های تنفسی منجر می‌شود. شروع اثر اسپری‌های سالبوتامول معمولاً طی 5 دقیقه است و تا 4 تا 6 ساعت دوام دارد. موارد مصرف: حمله حاد آسم برونکواسپاسم در COPD پیشگیری از تنگی نفس ناشی از ورزش به‌عنوان داروی کمک‌درمانی در پنومونی یا بیماری‌های انسدادی در برخی مواقع در هایپرکالمی (کاهش موقت پتاسیم سرم) مزایا: شروع اثر سریع مناسب برای حملات حاد قابل استفاده در سنین مختلف قابل ترکیب با کورتیکواستروئیدهای استنشاقی (ICS) فرمول‌های دارویی رایج: اسپری استنشاقی Ventolin HFA محلول‌های نبولایزر مثل Nebusal قرص خوراکی یا شربت در کودکان
مواد تشکیل دهنده
Salbutamol sulfate فرمول شیمیایی: C13H21NO3 ترکیبات کمکی در اسپری: پروپلانت HFA، اتانول
نحوه مصرف
اصلی: استنشاقی (تنفسی) خوراکی (قرص، شربت) تزریقی (در شرایط خاص)
فارماکولوژی
نیمه‌عمر: حدود 3 تا 6 ساعت شروع اثر: 5 دقیقه (استنشاقی) دفع: کلیوی متابولیسم: کبدی جزئی
شکل دوز در دسترس
اسپری تنفسی (Inhaler) محلول برای نبولایزر قرص شربت آمپول تزریقی (در موارد خاص)
واحد اندازه گیری دارو
میکروگرم (mcg) میلی‌گرم (mg) میلی‌لیتر (mL) دوز تنفسی (puffs)
اوردوز
علائم: تاکی‌کاردی، هیپوکالمی، افزایش فشار خون، درد قفسه سینه درمان: علامتی، استفاده از بتابلوکر با احتیاط تحت نظر پزشک
اطلاعات نسخه گیری
معمولاً داروی نسخه‌ای است در برخی کشورها به‌عنوان داروی بدون نسخه نیز در دسترس است
نحوه پذیرش نسخه
نسخه توسط پزشک عمومی، ریه، یا اطفال تجویز می‌شود باید دوز مصرفی بر اساس سن و شدت بیماری تنظیم شود
خطرات
مصرف خودسرانه دارو به شدت خطرناک است و ممکن است منجر به عواقب برگشت ناپذیری شود لطفا قبل از مصرف هرگونه دارو حتما با یک پزشک مشکل خود را مطرح نمایید
خطرات مصرف با الکل
تداخل مستقیم ندارد، اما الکل ممکن است ضربان قلب را افزایش داده و عوارض قلبی-عروقی سالبوتامول را تشدید کند پرهیز یا احتیاط توصیه می‌شود
خطرات مصرف در دوران شیردهی
مقدار اندکی وارد شیر مادر می‌شود به‌طور کلی بی‌خطر تلقی می‌شود ولی نیاز به مشاوره پزشکی دارد
خطرات مصرف در دوران بارداری
در دسته C بارداری (FDA) در شرایط خاص مانند آسم شدید بارداری استفاده می‌شود نیازمند ارزیابی پزشک است
تداخل غذایی
مصرف کافئین (قهوه، چای) ممکن است لرزش و تپش قلب را تشدید کند از مصرف بیش از حد پتاسیم پرهیز شود (دارو می‌تواند پتاسیم خون را کاهش دهد)
دیگر خطرات
مصرف بیش از حد می‌تواند باعث آریتمی قلبی و اختلال الکترولیتی شود مصرف مداوم بدون درمان ضدالتهابی می‌تواند آسم را تشدید کند ایجاد وابستگی روانی در برخی بیماران
عوارض جانبی
شایع: لرزش دست، تپش قلب، سردرد نادر: اضطراب، گرفتگی عضلانی، افزایش قند خون در دوزهای بالا: تاکی‌کاردی، بی‌قراری شدید
موارد مصرف
برونشیت مزمن
برونشیت مزمن نوعی بیماری التهابی طولانی‌مدت در راه‌های هوایی (برونش‌ها) است که با سرفه مزمن همراه با خلط حداقل به‌مدت سه ماه در دو سال متوالی شناخته می‌شود. این بیماری معمولاً یکی از اجزای اصلی بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) است و در افراد سیگاری یا در معرض آلاینده‌ها بیشتر دیده می‌شود.
انسداد ریوی مزمن
انسداد مزمن ریوی یا COPD یک بیماری پیش‌رونده و مزمن ریه‌هاست که با انسداد جریان هوا همراه است و در نتیجه‌ی آسیب طولانی‌مدت به ریه‌ها، به‌ویژه به دلیل سیگار یا آلاینده‌ها، ایجاد می‌شود. این بیماری شامل برونشیت مزمن و آمفیزم ریوی است و باعث سختی در تنفس، سرفه مزمن و کاهش ظرفیت عملکردی ریه می‌شود.