فلودارابین(Fludarabine phosphate)(NSC 312887)
فلودارابین یک داروی ضدسرطان از گروه آنتی‌متابولیت‌هاست که عمدتاً برای درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) و برخی لنفوم‌های غیرهوچکینی استفاده می‌شود. این دارو با اختلال در ساخت DNA، تکثیر سلول‌های بدخیم را متوقف می‌کند.
توضیحات
فلودارابین یک آنالوگ پورین است که از طریق مهار آنزیم‌های حیاتی در مسیر سنتز DNA عمل می‌کند. این دارو ساختار شیمیایی‌ای مشابه با آدنین دارد، ولی پس از فسفریلاسیون درون‌سلولی به شکل فعال آن یعنی 2-fluoro-ara-ATP تبدیل می‌شود. این متابولیت فعال به آنزیم‌های DNA polymerase، ribonucleotide reductase، و DNA primase متصل شده و آن‌ها را مهار می‌کند. فلودارابین اغلب در درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)، لنفوم فولیکولار مقاوم به درمان، و در برخی موارد پیوند سلول‌های بنیادی استفاده می‌شود. گاهی نیز در درمان بیماری‌های خودایمنی شدید یا مقاومت به سایر داروهای شیمی‌درمانی به کار می‌رود. از آنجا که این دارو می‌تواند باعث سرکوب شدید سیستم ایمنی شود، بیماران تحت درمان با فلودارابین در معرض خطر بالای عفونت‌های شدید، از جمله عفونت‌های فرصت‌طلب مانند پنوموسیستیس جیرووسی قرار دارند. در نتیجه، مصرف داروهای ضدعفونت پیشگیرانه مانند کوتریموکسازول در بسیاری از موارد توصیه می‌شود. فلودارابین عمدتاً از طریق کلیه دفع می‌شود؛ بنابراین در بیماران با نارسایی کلیوی، تنظیم دوز الزامی است. همچنین به دلیل خطر عوارض عصبی در دوزهای بالا، رعایت دقیق دوز درمانی حیاتی است.
مواد تشکیل دهنده
Fludarabine phosphate (ماده مؤثره) مانیتول سدیم هیدروکساید (برای تنظیم pH) آب برای تزریق
نحوه مصرف
تزریق وریدی خوراکی (در برخی کشورها با فرم قرص)
فارماکولوژی
دسته دارویی: آنتی‌متابولیت پورینی مکانیسم اثر: مهار سنتز DNA و القای مرگ سلولی متابولیسم: فسفریلاسیون درون‌سلولی نیمه‌عمر: حدود ۱۰ ساعت دفع: کلیوی عبور از سد خونی-مغزی: محدود، اما در دوز بالا ممکن است وارد CNS شود
شکل دوز در دسترس
محلول تزریقی قرص خوراکی (در برخی کشورها)
واحد اندازه گیری دارو
میلی‌گرم (mg)
اوردوز
علائم: انسفالوپاتی شدید سرکوب شدید مغز استخوان عفونت‌های شدید خواب‌آلودگی، تشنج، کما درمان: قطع فوری دارو درمان حمایتی انتقال خون یا پلاکت در صورت نیاز دیالیز در برخی موارد خاص بستری در بخش مراقبت ویژه
اطلاعات نسخه گیری
فقط با نسخه پزشک متخصص انکولوژی نیاز به آزمایش‌های منظم CBC، کراتینین، آنزیم‌های کبدی بررسی ایمنی قبل از شروع درمان (از نظر عفونت‌های نهفته مانند HBV)
نحوه پذیرش نسخه
پذیرش در داروخانه‌های بیمارستانی و داروخانه‌های خاص ارائه نسخه رسمی و تأیید شده توسط پزشک متخصص برخی شرکت‌های بیمه‌ای درخواست تأییدیه پزشکی می‌نمایند
خطرات
مصرف خودسرانه دارو به شدت خطرناک است و ممکن است منجر به عواقب برگشت ناپذیری شود لطفا قبل از مصرف هرگونه دارو حتما با یک پزشک مشکل خود را مطرح نمایید
خطرات مصرف با الکل
افزایش فشار بر کبد و کلیه تشدید عوارض گوارشی و عصبی احتمال اختلال در ایمنی بدن توصیه به پرهیز کامل از مصرف الکل
خطرات مصرف در دوران شیردهی
ترشح احتمالی در شیر مادر خطر سرکوب سیستم ایمنی نوزاد منع مصرف در دوران شیردهی
خطرات مصرف در دوران بارداری
طبقه‌بندی FDA: گروه D خطر ناهنجاری‌های مادرزادی، سقط، سمیت جنینی منع مصرف در دوران بارداری نیاز به استفاده از روش‌های جلوگیری مطمئن از بارداری حین و تا ۶ ماه پس از پایان درمان
تداخل غذایی
مصرف مایعات فراوان برای کمک به دفع دارو از کلیه پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده معده در هنگام تهوع در صورت مصرف خوراکی، پرهیز از مصرف همزمان با غذاهای پرچرب توصیه به مصرف غذاهای سبک و سرشار از مواد مغذی برای تقویت ایمنی
دیگر خطرات
سرکوب شدید و طولانی‌مدت سیستم ایمنی عفونت‌های خطرناک مانند PCP، CMV، HSV عوارض عصبی ماندگار در مصرف بیش‌ازحد نارسایی کلیوی در بیماران با زمینه بیماری احتمال ابتلا به سرطان‌های ثانویه در بلندمدت
عوارض جانبی
نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی، آنمی عفونت‌های شدید و فرصت‌طلب تب، خستگی تهوع، استفراغ اسهال اختلالات عصبی (در دوزهای بالا: انسفالوپاتی، خواب‌آلودگی، تشنج) زخم دهان واکنش‌های حساسیتی افزایش آنزیم‌های کبدی سرکوب ایمنی شدید و طولانی‌مدت
موارد مصرف
سرطان خون
سرطان خون یک نوع بیماری بدخیم خونی و مغز استخوان است که در آن سلول‌های سفید خون (لوکوسیت‌ها) به‌صورت غیرطبیعی و خارج از کنترل تکثیر می‌شوند. این سلول‌ها عملکرد ایمنی را مختل می‌کنند و جای سلول‌های سالم را در مغز استخوان می‌گیرند.