کاربوپلاتین(Paraplatin)(کد ATC: L01XA02)
کاربوپلاتین یک داروی شیمی‌درمانی از خانواده ترکیبات پلاتین است که برای درمان انواع مختلف سرطان‌ها مانند سرطان تخمدان، ریه، مغز و سر و گردن استفاده می‌شود. مکانیسم آن مهار تقسیم سلولی از طریق آسیب به DNA است.
توضیحات
کاربوپلاتین یک عامل آلکیله‌کننده است که به خانواده داروهای ضد سرطان پلاتینی تعلق دارد. این دارو با ایجاد پیوندهای عرضی بین زنجیره‌های DNA درون سلول‌های توموری، از همانندسازی و ترمیم DNA جلوگیری کرده و باعث مرگ سلولی (آپوپتوز) می‌شود. کاربوپلاتین به عنوان جایگزینی با سمیت کمتر نسبت به سیس‌پلاتین توسعه یافته است، به‌ویژه از نظر سمیت کلیوی و عصبی. کاربرد اصلی این دارو در درمان سرطان‌های تخمدان، ریه سلول غیر کوچک (NSCLC)، مغز، پستان و گاهی در تومورهای کودکان است. تزریق معمولاً از طریق وریدی و تحت نظارت پزشک متخصص انکولوژی صورت می‌گیرد. از آنجا که کاربوپلاتین ممکن است باعث کاهش شدید گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت خون شود، پایش کامل آزمایشات خونی قبل و بعد از درمان ضروری است. عوارض جانبی نظیر تهوع، استفراغ، کاهش شنوایی، و افزایش خطر عفونت‌ها از جمله عوارض مهم دارو هستند. دوز دقیق دارو بر اساس پارامترهای فیزیولوژیکی بیمار و فرمول Calvert (که شامل کلیرانس کراتینین است) محاسبه می‌شود.
مواد تشکیل دهنده
ماده فعال: Carboplatin فرمول مولکولی: C₆H₁₂N₂O₄Pt وزن مولکولی: 371.25 g/mol
نحوه مصرف
تزریق داخل وریدی (IV)
فارماکولوژی
طبقه‌بندی: عامل آلکیله‌کننده (ترکیبات پلاتین) مسیر دفع: کلیه (بیش از 70٪ به صورت تغییرنیافته) نیمه‌عمر: 2 تا 6 ساعت شروع اثر: طی چند ساعت تا روزها، بسته به پروتکل درمانی
شکل دوز در دسترس
ویال تزریقی (محلول قابل تزریق)
واحد اندازه گیری دارو
میلی‌گرم (mg) محاسبه دوز معمولاً بر اساس AUC یا سطح ناحیه زیر منحنی و کلیرانس کراتینین (mg/m²)
اوردوز
علائم: سرکوب شدید مغز استخوان، نارسایی کلیه، سمیت شنوایی درمان حمایتی شامل تجویز فاکتورهای رشد، دیالیز در صورت نیاز، و مدیریت علائم
اطلاعات نسخه گیری
علائم: سرکوب شدید مغز استخوان، نارسایی کلیه، سمیت شنوایی درمان حمایتی شامل تجویز فاکتورهای رشد، دیالیز در صورت نیاز، و مدیریت علائم
نحوه پذیرش نسخه
دارو در داروخانه‌های بیمارستانی تخصصی عرضه می‌شود برای تهیه نیاز به معرفی‌نامه یا پرونده انکولوژی دارید ممکن است تحت پوشش بیمه خاص یا یارانه دارویی قرار گیرد
خطرات
مصرف خودسرانه دارو به شدت خطرناک است و ممکن است منجر به عواقب برگشت ناپذیری شود لطفا قبل از مصرف هرگونه دارو حتما با یک پزشک مشکل خود را مطرح نمایید
خطرات مصرف با الکل
مصرف الکل ممکن است عوارض گوارشی و کبدی را افزایش دهد احتمال کاهش عملکرد سیستم ایمنی را افزایش می‌دهد توصیه می‌شود هم‌زمان با شیمی‌درمانی از مصرف الکل پرهیز شود
خطرات مصرف در دوران شیردهی
کاربوپلاتین می‌تواند وارد شیر مادر شود و به نوزاد آسیب برساند مصرف در دوران شیردهی ممنوع است
خطرات مصرف در دوران بارداری
علائم: سرکوب شدید مغز استخوان، نارسایی کلیه، سمیت شنوایی درمان حمایتی شامل تجویز فاکتورهای رشد، دیالیز در صورت نیاز، و مدیریت علائم
تداخل غذایی
توصیه به نوشیدن آب فراوان جهت کمک به دفع کلیوی دارو پرهیز از مصرف غذاهای تحریک‌کننده دستگاه گوارش مصرف وعده‌های غذایی سبک قبل از تزریق جهت کاهش تهوع
دیگر خطرات
سرکوب شدید مغز استخوان عفونت‌های مکرر نارسایی کلیه سمیت شنوایی واکنش‌های آلرژیک جدی احتمال نازایی دائمی
عوارض جانبی
تهوع و استفراغ نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی، آنمی ضعف و خستگی کاهش شنوایی (اوتوتوکسیتی) ریزش مو واکنش‌های آلرژیک مشکلات کلیوی در دوزهای بالا یا در مصرف هم‌زمان با داروهای دیگر