پیچ‌خوردگی تخمدان
پیچ‌خوردگی تخمدان وضعیتی اورژانسی و دردناک است که در آن تخمدان به دور رباط‌های نگهدارنده‌اش می‌پیچد، جریان خون به آن مختل می‌شود و اگر به‌موقع درمان نشود، ممکن است منجر به مرگ بافت تخمدان شود. بیشتر در زنان در سنین باروری دیده می‌شود و نیازمند جراحی فوری است.
توضیحات
پیچ‌خوردگی تخمدان (Ovarian torsion) زمانی رخ می‌دهد که تخمدان یا در مواردی لوله فالوپ، به دور محور رباط‌های نگهدارنده خود (به‌ویژه رباط utero-ovarian و infundibulopelvic) پیچ می‌خورد. این پیچ‌خوردگی باعث انسداد یا کاهش جریان خون شریانی و وریدی به تخمدان می‌شود. در صورت عدم تشخیص و درمان فوری، بافت تخمدان دچار کم‌خونی (ایسکمی)، نکروز (مرگ بافت) و در نهایت از دست رفتن عملکرد تخمدان می‌شود. پیچ‌خوردگی تخمدان اغلب به‌صورت ناگهانی و همراه با درد شدید و یک‌طرفه پایین شکم بروز می‌کند و یکی از علل مهم درد حاد لگنی در خانم‌هاست. در بسیاری از موارد، تخمدانی که به‌دلیل وجود کیست یا توده‌ای (حتی خوش‌خیم) بزرگ‌تر شده، مستعد پیچ‌خوردگی می‌شود. معمولاً توده‌هایی به قطر بیش از ۵ سانتی‌متر ریسک بیشتری دارند. این اتفاق ممکن است در دوران بارداری، پس از تحریک تخمدان در روش‌های کمک‌باروری (مثل IVF)، یا حتی در زنان سالم بدون هیچ عامل زمینه‌ای نیز رخ دهد. اهمیت بالینی پیچ‌خوردگی تخمدان در این است که اگر درمان نشود، منجر به از دست رفتن تخمدان و اختلال در باروری می‌شود. علاوه بر آن، نکروز تخمدانی میتواند منجر به عفونت، پریتونیت و سپسیس شود. تشخیص این بیماری بر اساس شرح حال، معاینه فیزیکی، سونوگرافی واژینال (با داپلر رنگی)، و گاهی لاپاراسکوپی تشخیصی انجام می‌شود. درمان استاندارد آن جراحی اورژانسی است که معمولاً به‌صورت لاپاراسکوپی انجام می‌شود. در صورت حفظ عملکرد تخمدان، تلاش برای بازگرداندن آن (Detorsion) صورت می‌گیرد، ولی در موارد نکروز شده، تخمدان برداشته می‌شود.
انتظار چه چیز هایی رو باید داشته باشیم؟
درد ناگهانی و شدید در ناحیه پایین شکم تهوع و استفراغ همزمان با درد مراجعه فوری به اورژانس نیاز به تصویربرداری (سونوگرافی داپلر) احتمال انجام جراحی اورژانسی در صورت اقدام به‌موقع، حفظ تخمدان ممکن است در صورت تأخیر، ممکن است نیاز به برداشتن تخمدان باشد
روند پیشرفت طبیعی بیماری
شروع ناگهانی با درد یک‌طرفه و شدید لگنی درد ممکن است متناوب باشد (در صورت پیچ‌خوردگی و بازگشت خودبه‌خودی) با گذشت زمان، شدت درد بیشتر می‌شود تهوع، استفراغ، و تب ممکن است ظاهر شوند در صورت نکروز، علائم عمومی مانند بی‌حالی، تب بالا و شکم سفت بروز می‌کند بدون درمان، خطر عفونت و سپسیس جدی است
تغییرات در مکانیزم بدن
انسداد عروق تخمدانی → کاهش خون‌رسانی → ایسکمی و نکروز التهاب موضعی در لگن افزایش فشار داخل تخمدان و تحریک گیرنده‌های درد در موارد پیشرفته: نفوذ مواد التهابی به داخل حفره شکمی → پریتونیت تحریک عصبی منجر به تهوع و استفراغ
مشکلاتی که میتواند ایجاد کند
مرگ بافت تخمدان و از دست دادن عملکرد آن ناباروری (در صورت تخریب هر دو تخمدان یا تنها تخمدان عملکردی) تشکیل آبسه لگنی پریتونیت (التهاب صفاق) سپسیس (عفونت شدید سیستمیک) نیاز به برداشتن تخمدان و لوله درد مزمن لگنی در صورت چسبندگی بعد از جراحی
