ایرینوتکان(Camptosar)(NSC-616348)
ایرینوتکان یک داروی شیمی‌درمانی از گروه مهارکننده‌های توپوایزومراز I است که برای درمان انواعی از سرطان‌ها از جمله سرطان کولورکتال پیشرفته استفاده می‌شود.
توضیحات
ایرینوتکان یک داروی شیمی‌درمانی نیمه‌سنتزی است که از آلکالوئید کامپتوتسین استخراج می‌شود و با مهار آنزیم توپوایزومراز I، مانع رفع پیچ‌خوردگی DNA در زمان همانندسازی می‌شود. در نتیجه، شکاف‌های DNA ترمیم نمی‌شوند و سلول سرطانی از بین می‌رود. این دارو بیشتر در درمان سرطان کولورکتال متاستاتیک، معمولاً به صورت ترکیبی با داروهایی مانند 5-FU (فلوئورواوراسیل) و لوکوورین تجویز می‌شود. همچنین در درمان برخی دیگر از تومورهای جامد، مانند سرطان ریه سلول کوچک و سرطان پانکراس نیز کاربرد دارد. ایرینوتکان در بدن به متابولیت فعال خود به نام SN-38 تبدیل می‌شود که قدرت مهارکنندگی بسیار بالاتری دارد. این فرآیند عمدتاً در کبد انجام می‌شود. از ویژگی‌های قابل توجه ایرینوتکان، بروز دو نوع اسهال به‌عنوان عارضه جانبی شایع است: اسهال زودهنگام که با آتروپین قابل کنترل است اسهال دیررس که گاهی شدید و نیازمند مراقبت‌های دارویی جدی (مانند لوپرامید) و حمایتی است قبل از شروع درمان با ایرینوتکان، ارزیابی عملکرد کبد و مغز استخوان اهمیت دارد. همچنین ژنوتیپ خاصی به نام UGT1A1 می‌تواند خطر بروز سمیت دارو را افزایش دهد، بنابراین در برخی بیماران، بررسی ژنتیکی نیز انجام می‌شود.
مواد تشکیل دهنده
Irinotecan hydrochloride trihydrate فرمول مولکولی: C33H38N4O6·HCl·3H2O
نحوه مصرف
تزریق داخل وریدی (IV infusion)
فارماکولوژی
مهار آنزیم توپوایزومراز I تبدیل به متابولیت فعال SN-38 متابولیسم در کبد دفع عمدتاً از طریق صفرا و مدفوع
شکل دوز در دسترس
محلول تزریقی وریدی
واحد اندازه گیری دارو
میلی‌گرم در متر مربع سطح بدن (mg/m²) یا میلی‌گرم (mg)
اوردوز
اسهال شدید و مقاوم نوتروپنی شدید تهوع و استفراغ کنترل‌نشده نیاز به بستری و درمان حمایتی پیشرفته
اطلاعات نسخه گیری
فقط با نسخه پزشک انکولوژیست نیاز به بررسی CBC، عملکرد کبد و کلیه‌ها قبل از هر دوز
نحوه پذیرش نسخه
در داروخانه‌های تخصصی و بیمارستانی نیازمند تأییدیه بیمه یا سیستم‌های حمایتی در برخی کشورها
خطرات
مصرف خودسرانه دارو به شدت خطرناک است و ممکن است منجر به عواقب برگشت ناپذیری شود لطفا قبل از مصرف هرگونه دارو حتما با یک پزشک مشکل خود را مطرح نمایید
خطرات مصرف با الکل
افزایش بار کبدی تداخل در متابولیسم دارو افزایش خطر سمیت کبدی توصیه به اجتناب کامل از مصرف الکل
خطرات مصرف در دوران شیردهی
ترشح در شیر مادر خطر سمیت برای نوزاد منع مصرف در دوران شیردهی
خطرات مصرف در دوران بارداری
ریسک بالای آسیب به جنین (تراتوژن) احتمال سقط جنین منع مصرف در دوران بارداری
تداخل غذایی
مصرف مایعات فراوان برای جبران آب از دست‌رفته در اثر اسهال پرهیز از غذاهای چرب و تحریک‌کننده معده مصرف وعده‌های غذایی سبک و مکرر پرهیز از گریپ‌فروت
دیگر خطرات
سرکوب شدید مغز استخوان خطر عفونت کم‌آبی بدن به دلیل اسهال سمیت کبدی واکنش‌های آلرژیک نادر
عوارض جانبی
اسهال (زودرس یا دیررس) نوتروپنی (کاهش گلبول‌های سفید) تهوع و استفراغ خستگی ریزش مو کاهش اشتها درد شکم افزایش آنزیم‌های کبدی