پکلیتاکسل(Taxol)(ATC: L01CD01)

پکلیتاکسل داروی شیمی‌درمانی از گروه تاکسان‌ها است که با مهار تقسیم سلولی از طریق تثبیت میکروتوبول‌ها در مراحل تقسیم سلول، مانع رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. در درمان بسیاری از سرطان‌ها از جمله پستان، تخمدان، ریه و پانکراس کاربرد دارد.

توضیحات

پکلیتاکسل یک داروی ضدسرطان قوی از خانواده تاکسان‌ها است که به‌طور اختصاصی در درمان سرطان‌های متنوع شامل سرطان پستان، تخمدان، ریه (سلول غیرکوچک)، پانکراس و برخی از سارکوم‌ها کاربرد دارد. این دارو با اتصال به میکروتوبول‌های سلولی و تثبیت آن‌ها در مرحله متافاز تقسیم سلولی، مانع از جدا شدن کروموزوم‌ها و در نتیجه توقف تقسیم سلولی و القای مرگ سلولی می‌شود. پکلیتاکسل ابتدا از پوست درخت سرخ‌چوب غربی (Taxus brevifolia) استخراج شد. امروزه بیشتر آن به روش نیمه‌سنتزی از ترکیبات مشابه گیاهی تولید می‌شود. پکلیتاکسل معمولاً به‌صورت تزریق داخل وریدی و به‌طور دوره‌ای (مثلاً هر ۳ هفته) تجویز می‌شود. دارو باید تحت نظر پزشک متخصص و در مراکز مجهز شیمی‌درمانی تزریق شود، زیرا احتمال بروز واکنش‌های حساسیتی شدید وجود دارد. فرم معمولی آن با پلی‌سوربات ۸۰ (Cremophor EL) فرموله شده که می‌تواند واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند، لذا پیش‌درمانی با کورتون و آنتی‌هیستامین‌ها قبل از تزریق الزامی است. فرم نانویی آن (Abraxane) نیاز به پیش‌درمانی ندارد و تحمل‌پذیری بهتری دارد. کاربردهای بالینی پکلیتاکسل معمولاً در ترکیب با داروهای دیگر مانند کاربوپلاتین، سیس‌پلاتین، جم‌سیتابین یا تراستوزومب است. یکی از چالش‌های مهم آن بروز نوروپاتی محیطی، نوتروپنی و ریزش موی شدید است.

مواد تشکیل دهنده

نوتروپنی (کاهش گلبول سفید) نوروپاتی محیطی (سوزش و بی‌حسی اندام‌ها) تهوع و استفراغ ریزش مو (آلوپسی) درد عضلات و مفاصل اسهال واکنش‌های آلرژیک اختلال در عملکرد کبد زخم‌های دهانی

نحوه مصرف

تزریق داخل وریدی (IV)

فارماکولوژی

گروه دارویی: مهارکننده دوک میتوز مسیر متابولیسم: کبدی (CYP2C8 و CYP3A4) دفع: صفراوی و مدفوع نیمه‌عمر: 6 تا 48 ساعت (بسته به دوز و بیمار)

شکل دوز در دسترس

ویال تزریقی (محلول کنسانتره جهت تزریق داخل وریدی)

واحد اندازه گیری دارو

میلی‌گرم (mg)

اطلاعات نسخه گیری

نیاز به نسخه متخصص انکولوژی دارد فقط در مراکز شیمی‌درمانی تجویز و تزریق می‌شود

نحوه پذیرش نسخه

نسخه باید توسط پزشک متخصص تأیید شود قابل تهیه در داروخانه‌های بیمارستانی تخصصی معمولاً با ثبت در سامانه بیمه یا پشتیبانی دارویی

خطرات

مصرف خودسرانه دارو به شدت خطرناک است و ممکن است منجر به عواقب برگشت ناپذیری شود لطفا قبل از مصرف هرگونه دارو حتما با یک پزشک مشکل خود را مطرح نمایید

خطرات مصرف با الکل

تشدید عوارض کبدی افزایش احتمال گیجی و افت فشار منع مصرف هم‌زمان با الکل در دوره درمان

خطرات مصرف در دوران شیردهی