دکتر علیرضا رشیدی نژاد

تصلب شرایین یکی از دلایل عمده مرگ و میر در بزرگسالان در جوامع پیشرفته و نیز کشورهای با میزان بالای استرس است، به‌طوری‌که برای ایران، به تنهایی سالانه حدود سیصد هزار مرگ قلبی مرتبط دربردارد.
تصلب شرایین که علت اصلی بروز بیماری‌های ایسکمی دهنده رگ‌های قلب و مغز به‌شمار می‌رود، از زمان‌های بسیار قدیم شناخته شده بوده‌است. قدیمی‌ترین ضایعه آترواسکلروز که مشخصات آن از نظر آسیب‌شناسی شرح داده شده در اجساد مومیایی شده مصر باستان با قدمت بیش از سه هزار سال قبل از میلاد پیدا شد. این گرفتاری یک روند التهابی مزمن است که در طی آن فرایندهای ایمنی با عوامل خطرساز متابولیک واکنش نموده و موجب شروع، گسترش و فعال شدن این ضایعه در رگ‌های بزرگ و متوسط می‌گردند. لخته‌ای که به دنبال شکاف خوردن ضایعه آترواسکلروتیک یا به دنبال کنده شدن سلول‌های اندوتلیوم در محل ضایعه در رگ گرفتار پدید می‌آید می‌تواند موجب آنفارکتوس بافتی (میوکارد و مغز) شود.
ادوارد جنر (Edward Jenner) که برای نخستین بار واکسیناسیون را معرفی نمود، برای اولین بار نیز فرضیه وجود گرفتگی در رگ‌های کرونر را به عنوان علت بروز آنژین پایدار در سال ۱۷۸۶ مطرح کرد. جیمز هریک (James Herrick) در ۱۹۱۲ ثابت نمود که مسدود شدن شریان‌های به شدت آترواسکلروتیک کرونر توسط یک لخته عامل بروز آنفارکتوس حاد میوکارد می‌باشد. حدود ۵۰ سال طول کشید تا کونستانتینیدس (Constantinides)، چاپمن (Chapman) و فریدمن (Friedman) در سال ۱۹۶۰ با آتوپسی‌های دقیق مراحل پیشرفت و گسترش آترواسکلروز و تشکیل لخته را شرح دادند. آین متخصصین بحث شکاف خوردن پلاک آترواسکلروتیک را به عنوان عامل شروع روند تشکیل لخته را مطرح کردند. بعدها محققین دریافتند که کنده شدن لایه اندوتلیوم از روی پلاک آترواسکلروتیک می‌تواند این روند را فعال کند. هم‌اکنون مشخص شده‌است که تشکیل لخته بر روی پلاک آترواسکلروتیک پاره شده یا پلاکی که لایه اندوتلیوم از روی آن کنده شده‌است عامل بروز آنفارکتوس حاد میوکارد، آنژین ناپایدار و بسیاری از موارد مرگ ناگهانی بوده که به مجموعه این موارد با نام سندروم‌های حاد کرونری یاد می‌شود.

آترواسکلروز

آرتریت تاکایاسو (به انگلیسی: Takayasu's_arteritis) یا سندرم قوس آئورت بیشتر رگ‌های بزرگ (عمدتاً آئورت و شاخه‌های آن و عروق اصلی ریه) را درگیر می‌کند. گاه از این بیماری با نام‌های گرانومالوتوز و یا بزرگی سلول یاد می‌شود تا ناهنجاری اصلی میکروسکپی (ضایعات ندولی کوچکی که در اطراف سلول‌های بزرگ خاصی در دیواره رگ به وجود میآید) توصیف شود . این بیماری در خانم های جوان بیشتر دیده میشود.

آرتریت تاکایاسو

هر قلب دو دهلیز در بالا و دو بطن در پایین دارد که وظیفه کنترل ضربان‌های قلب بر عهده دهلیز راست است. گره سینوسی یا SA نوعی ضربان ساز طبیعی است که با ایجاد سیگنال‌های الکتریکی، دستور هر ضربان را صادر می‌کند.
با انقباض دهلیزها، خون به درون بطن‌ها می‌ریزد و با دسته‌ای دیگر از سیگنال‌های الکتریکی شرایط برای انقباض بطن‌ها و تخلیه خون اکسیژن دار از آنها به ارگان‌های دیگر بدن فراهم می‌شود. تمامی این اتفاقات در یک ضربان صورت می‌گیرد و یک قلب سالم در هر دقیقه بین 60 تا 100 ضربان انجام می‌دهد.
اما گاهی در اثر عواملی چون آسیب دیدگی قلب، ضعیف شدن آن و یا استرس و تنش‌های عصبی، ضربان قلب دچار بی نظمی می‌شود؛ این بی نظمی می‌تواند به صورت کاهش یا افزایش تپش‌های قلب خود را نشان دهد. آریتمی قلبی عنوانی است که به این حالت اطلاق می‌شود.
در حالتی که تعداد ضربان های قلب از حالت عادی بیشتر باشد، آریتمی قلب از نوع تاکی کاردی (Tachycardia) است. در حالتی هم که قلب کمتر از حالت عادی ضربان داشته باشد، فرد دچار آریتمی قلبی برادی کاردی (Bradycardia) شده است. نوع دیگری از آریتمی هم تحت عنوان ضربان های زودرس قلب یا اکتوپی نامیده می شود. درمان آریتمی برای موارد حاد آن بسیار اهمیت دارد و هر گونه بی توجهی نسبت به آن حتی می تواند باعث مرگ شخص گردد.

آریتمی قلب

آمبولی ریه یکی از انواع خطرناک بیماری های ریوی است. گاهی درنتیجه ایجاد لخته در سیاهرگ‌های عمقی یا در اثر شکستگی استخوان یا شرایطی مشابه، یک لخته خون یا چربی یا بافت یا حتی هوا وارد رگ‌ می‌شود. این لخته به سمت قلب و سپس به سمت ریه حرکت می‌کند و در سرخرگ‌های ریه جا خوش می‌کند. در اثر این اتفاق جریان خون ورودی به ریه مسدود می‌شود، میزان اکسیژن ریه‌ها پایین آمده و فشار خون در شریان‌های وریدی بالا می‌رود.
اگر لخته‌ای در مجاری و رگ‌ها ایجاد شود و همان‌جا بماند، به آن جمع شدن خون در سیاهرگ یا ترومبوز thrombus می‌گویند. ترومبوز سیاهرگ عمقی می‌تواند منجر به آمبولی ریه شود. اما اگر لخته از دیواره رگ جدا شده و به سمت سایر اندام بدن حرکت کند، به آن آمبولوس embolus یا آمبولی گفته می‌شود.
نوع نادری از این آمبولی به نام آمبولی ریه در بارداری وجود دارد. در این نوع آمبولی معمولاً در طول زایمان یا بلافاصله پس از تولد نوزاد روی می‌دهد. به این صورت که قسمتی از مایع آمنیوتیک اطراف جنین وارد جریان خون مادر شده و به سمت ریه‌ها حرکت می‌کند.
در درمان آمبولی ریه، سرعت حرف اول را می‌زند. چراکه هرگونه تعلل در درمان، باعث آسیب به قلب یا ریه شده و حتی موجب مرگ ‌شود. با شناخت علائم آمبولی ریه و مراجعه زودهنگام به متخصص ریه می‌توان از عوارض جدی این بیمار جلوگیری کرد.

آمبولی ریه

آمفیزم ریه بیماری تنفسی ریوی است که بیشتر در افراد سیگاری و آن‌هایی مشاهده می‌شود که در محیط‌های دارای محرک تنفسی کار می‌کنند. آمفیزم ریوی به‌تدریج کیسه‌های هوای داخل ریه را تخریب کرده و باعث ضعیف شدن این کیسه‌ها می‌شود. درنتیجه، ریه نمی‌تواند اکسیژن کافی به خون برساند و تنفس سخت‌تر می‌شود. این بیماری تنفسی نوع شایعی از بیماری انسداد مزمن ریوی است که غیرقابل برگشت است، یعنی درمان قطعی وجود ندارد و متخصص ریه صرفا با روش‌های درمانی می‌تواند علائم را کاهش داده و بیماری را کنترل کند.

آمفیزم

متخصص قلب و عروق

قلب شناسی شاخه ای از پزشکی است که با اختلالات قلب و برخی از بخش های دستگاه گردش سروکار دارد. این شاخه شامل تشخیص پزشکی و درمان نقص های مادرزادی قلب، بیماری سرخرگ کرونری، نارسایی قلبی، بیماری دریچه قلب و الکتروفیزیولوژی میباشد. به پزشکانی که در این شاخه از پزشکی تخصص پیدا می کنند کاردیولوژیست می گویند، که تخصصی از طب داخلیست. به کاردیولوژیست هایی که در بخش اطفال کار می کنند، کاردیولوژیست اطفال می گویند. پزشکانی که در جراحی قلب تخصص دارند جراحان کاردیوتوراسیک یا جراحان قلب می گویند که شاخه ای از جراحی عمومی است.

دکتر علیرضا رشیدی نژاد

ارتباط با دکتر علیرضا رشیدی نژاد

نظرات درباره دکتر علیرضا رشیدی نژاد

برخی از بیماری های قابل درمان توسط دکتر علیرضا رشیدی نژاد

آترواسکلروز

آرتریت تاکایاسو

آریتمی قلب

آمبولی ریه

آمفیزم