کبودی لب
کبودی لبها نشانهای است از کاهش اکسیژن در خون یا مشکلات گردش خون. ممکن است بهطور موقت یا مزمن ظاهر شود و در برخی موارد، هشدار دهنده یک بیماری زمینهای خطرناک باشد.
توضیحات

کبودی لب (سیانوز) زمانی رخ میدهد که خون اکسیژن کافی نداشته باشد و رنگ آن به جای قرمز روشن، به سمت آبی یا بنفش متمایل شود. چون پوست لب نازک است، این تغییر رنگ در آنجا زودتر و واضحتر دیده میشود. علت اصلی این وضعیت، کاهش اکسیژنرسانی به بافتهاست که ممکن است دلایل متعددی داشته باشد. مهمترین آنها شامل: الف) علل تنفسی: آسم شدید یا حملات آن بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) پنومونی (عفونت ریه) آمبولی ریه (لخته خون در ریهها) خفگی یا انسداد راه هوایی ارتفاعات بالا (به دلیل کاهش اکسیژن در هوا) ب) علل قلبی: نقص مادرزادی قلب (مخصوصاً در نوزادان) نارسایی قلبی شنتهای قلبی که خون را بدون اکسیژن از بطن راست به چپ منتقل میکنند ج) علل خونی: هموگلوبینوپاتیها (مثل متهموگلوبینمی) کمخونی شدید (اگرچه کبودی لب بیشتر ناشی از کمبود اکسیژن است تا کمخونی) د) سایر: سرما (کاهش جریان خون محیطی) شوک یا افت فشار خون مسمومیت (مثلاً با گاز مونوکسید کربن یا مواد مخدر) کبودی لبها میتواند به شکل حاد (مثلاً در حمله آسم یا شوک ناگهانی) یا مزمن (مثلاً در بیماریهای مادرزادی قلبی یا ریهای) باشد. تشخیص صحیح آن نیاز به بررسی سریع دارد، چون در برخی موارد ممکن است با حیات فرد در ارتباط باشد.
انتظار چه چیزهایی رو باید داشته باشیم
بسته به علت زمینهای کبودی لب، ممکن است همراه با علائم زیر ظاهر شود: تنگی نفس سرفه یا خسخس سینه درد قفسه سینه خستگی یا ضعف سردی اندامها (دست و پا) کاهش سطح هوشیاری یا گیجی تعریق یا رنگپریدگی پوست کبودی انگشتان (سیانوز محیطی) در صورتی که این علائم بهصورت ناگهانی بروز کنند یا با فعالیت بدتر شوند، فوراً باید به اورژانس مراجعه کرد.
پیشرفت طبیعی علامت
اگر کبودی لب ناشی از یک عامل موقتی (مثلاً سرما یا قرار گرفتن در ارتفاع بالا) باشد، معمولاً با بازگشت شرایط به حالت طبیعی (گرم شدن بدن یا بازگشت به سطح دریا)، لبها به رنگ عادی خود برمیگردند. اما اگر علت آن یک بیماری زمینهای مزمن یا پیشرونده باشد، روند آن ممکن است به شکل زیر باشد: ابتدا: فقط در فعالیت شدید یا سرما ظاهر میشود. سپس: در حالت استراحت هم مشاهده میشود. در نهایت: با علائم خطرناک دیگر همراه میشود (تنگی نفس، خستگی، کاهش وزن، کاهش سطح هوشیاری).
تغییرات در مکانیزم بدن
وقتی بدن دچار کاهش اکسیژن میشود: هموگلوبین بدون اکسیژن افزایش مییابد و رنگ خون به آبی تیره متمایل میشود. ریهها یا قلب نمیتوانند خون را به درستی اکسیژنه کنند. بدن تلاش میکند با افزایش تعداد تنفس و ضربان قلب، اکسیژن بیشتری تأمین کند. در موارد مزمن، بدن تولید گلبول قرمز را افزایش میدهد (پلیسیتمی)، که خود میتواند موجب افزایش غلظت خون و عوارض بعدی شود. بافتهای محیطی مانند پوست و لبها اولین مناطقی هستند که دچار تغییر رنگ میشوند.
مشکلاتی که ممکن است ایجاد شود
کبودی لب، به خودی خود یک علامت است، اما اگر علت آن درمان نشود، میتواند منجر به موارد زیر شود: نارسایی تنفسی: عدم توانایی ریه در تأمین اکسیژن کافی نارسایی قلبی: به دلیل فشار بالا در ریهها یا قلب راست آریتمی قلبی: بینظمی ضربان قلب از دست رفتن هوشیاری یا اغما کاهش رشد در کودکان (در موارد مزمن) افزایش خطر مرگ ناگهانی
بیماری های مرتبط
آسم
آسم وضعیتی است که در آن مجاری تنفسی شما باریک و متورم میشود و ممکن است حتی مخاط اضافی تولید کند. این وضعیت میتواند تنفس را دشوار کرده و باعث سرفه، صدای سوت
آمبولی ریه
آمبولی ریه یکی از انواع خطرناک بیماری های ریوی است. گاهی درنتیجه ایجاد لخته در سیاهرگهای عمقی یا در اثر شکستگی استخوان یا شرایطی مشابه، یک لخته خون یا چربی یا بافت یا حتی هوا وارد رگ میشود. این لخته به سمت قلب و سپس به سمت ریه حرکت میکند و در سرخرگهای ریه جا خوش میکند. در اثر این اتفاق جریان خون ورودی به ریه مسدود میشود، میزان اکسیژن ریهها پایین آمده و فشار خون در شریانهای وریدی بالا میرود. اگر لختهای در مجاری و رگها ایجاد شود و همانجا بماند، به آن جمع شدن خون در سیاهرگ یا ترومبوز thrombus میگویند. ترومبوز سیاهرگ عمقی میتواند منجر به آمبولی ریه شود. اما اگر لخته از دیواره رگ جدا شده و به سمت سایر اندام بدن حرکت کند، به آن آمبولوس embolus یا آمبولی گفته میشود. نوع نادری از این آمبولی به نام آمبولی ریه در بارداری وجود دارد. در این نوع آمبولی معمولاً در طول زایمان یا بلافاصله پس از تولد نوزاد روی میدهد. به این صورت که قسمتی از مایع آمنیوتیک اطراف جنین وارد جریان خون مادر شده و به سمت ریهها حرکت میکند. در درمان آمبولی ریه، سرعت حرف اول را میزند. چراکه هرگونه تعلل در درمان، باعث آسیب به قلب یا ریه شده و حتی موجب مرگ شود. با شناخت علائم آمبولی ریه و مراجعه زودهنگام به متخصص ریه میتوان از عوارض جدی این بیمار جلوگیری کرد.
برونشیت مزمن
برونشیت مزمن نوعی بیماری التهابی طولانیمدت در راههای هوایی (برونشها) است که با سرفه مزمن همراه با خلط حداقل بهمدت سه ماه در دو سال متوالی شناخته میشود. این بیماری معمولاً یکی از اجزای اصلی بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) است و در افراد سیگاری یا در معرض آلایندهها بیشتر دیده میشود.
دیستروفی عضلانی
دیستروفی ماهیچهای یک سلسله بیماریهای بسیار حاد ژنتیکی پیشرونده وابسته به کروموزوم هاست که باعث تخریب یا اختلال در بافت ماهیچهای میشود. دیستروفی ماهیچهای شامل ۹ نوع بیماری است که نمونه شاخص و شدید آن دیستروفی ماهیچهای دوشن است. دیستروفی ماهیچهای غیرقابل درمان است و تاکنون هیچ دارویی برای درمان آن ساخته نشدهاست.
سکته مغزی
سکته مغزی معمولا زمانی اتفاق میافتد که خونرسانی به بخشی از مغز قطع شود و یا کاهش یابد؛ چرا که این وضعیت مانع از دریافت اکسیژن و مواد مغذی توسط مغز میشود. در چنین شرایطی سلولهای مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن میکنند. به همین دلیل، سکته مغزی یک وضعیت اورژانس پزشکی محسوب میشود و درمان سریع آن بسیار مهم است.