آرتریت تمپورال

آرتریت سلول غول آسا ، که همچنین تحت عنوان آرتریت سلول ژآنت یا آرتریت گیجگاهی نیز خوانده می شود، یک واسکولیت بوده که با التهاب شریان های متوسط و بزرگ مشخص می شود.

توضیحات

آرتریت تمپورال (Temporal Arteritis)، که به آن آرتریت گیجگاهی یا آرتریت سلول ژآنت (Giant Cell Arteritis) نیز گفته می‌شود، نوعی بیماری التهابی است که به‌طور عمده رگ‌های خونی بزرگ و متوسط، به‌ویژه شریان‌های ناحیه گیجگاهی در سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری بیشتر در افراد مسن، به‌خصوص زنان بالای ۵۰ سال، مشاهده می‌شود و می‌تواند با عوارض جدی از جمله کاهش بینایی و سکته مغزی همراه باشد. علت و مکانیسم بیماری آرتریت تمپورال نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به دیواره‌های عروق خونی حمله می‌کند و باعث التهاب می‌شود. علت دقیق بروز این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن دخیل باشند. همچنین برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی ممکن است به عنوان محرک در بروز این بیماری نقش داشته باشند. علائم و نشانه‌ها آرتریت تمپورال می‌تواند علائم متنوعی داشته باشد که ممکن است ناگهانی یا تدریجی ظاهر شوند. برخی از علائم رایج عبارتند از: سردرد شدید و مداوم: معمولاً در ناحیه گیجگاهی احساس می‌شود و ممکن است ضربانی باشد. حساسیت در ناحیه شقیقه: لمس شریان گیجگاهی ممکن است دردناک باشد و پوست روی این شریان حساس و ملتهب شود. تاری یا کاهش بینایی: این علامت ممکن است به دلیل انسداد رگ‌های خونی و کاهش جریان خون به عصب بینایی رخ دهد و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به نابینایی شود. درد فک هنگام جویدن: به عنوان "کلودیکاسیون فکی" شناخته می‌شود و از علائم شایع در این بیماری است. علائم عمومی: خستگی، تب، کاهش وزن، و ضعف عمومی از دیگر علائم همراه این بیماری هستند. عوارض اگر آرتریت تمپورال به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد، از جمله: نابینایی دائم: کاهش جریان خون به عصب بینایی می‌تواند منجر به نابینایی کامل و غیرقابل برگشت شود. سکته مغزی: انسداد یا التهاب رگ‌های مغزی می‌تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد. آنوریسم آئورت: التهاب رگ‌ها ممکن است باعث ایجاد آنوریسم (اتساع غیرعادی رگ‌ها) در آئورت شود که خود می‌تواند عوارض مرگباری به همراه داشته باشد. تشخیص تشخیص آرتریت تمپورال به کمک معاینه بالینی، تاریخچه پزشکی بیمار و برخی آزمایش‌ها انجام می‌شود. روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر است: آزمایش‌های خونی: افزایش سطح پروتئین واکنشی سی (CRP) و نرخ رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) نشان‌دهنده وجود التهاب است. بیوپسی شریان گیجگاهی: نمونه‌برداری از شریان گیجگاهی می‌تواند سلول‌های غول‌آسا (ژنرات) را نشان دهد که نشانه قطعی این بیماری است. تصویربرداری: سونوگرافی داپلر، MRI یا PET ممکن است برای ارزیابی عروق و تشخیص التهاب استفاده شوند. درمان درمان آرتریت تمپورال شامل داروهای ضدالتهابی قوی برای کاهش التهاب و جلوگیری از عوارض بیماری است. روش‌های درمانی اصلی عبارتند از: کورتیکواستروئیدها: اولین و موثرترین درمان برای آرتریت تمپورال، کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزون است که به سرعت التهاب را کاهش می‌دهد. معمولاً درمان با دوز بالای کورتیکواستروئید شروع شده و به تدریج کاهش می‌یابد. داروهای سرکوب‌کننده ایمنی: در صورتی که کورتیکواستروئیدها کافی نباشند یا بیمار به آن‌ها پاسخ ندهد، داروهایی مانند متوترکسات ممکن است تجویز شوند. بیولوژیک‌ها: در سال‌های اخیر، داروهای بیولوژیک مانند توسیلیزوماب به عنوان درمان کمکی برای کاهش التهاب و کاهش عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها استفاده می‌شوند. مراقبت‌ها و پیگیری‌ها بیماران باید به طور منظم توسط پزشک ویزیت شوند تا پیشرفت بیماری و پاسخ به درمان مورد ارزیابی قرار گیرد. معاینات منظم چشمی برای ارزیابی بینایی و جلوگیری از آسیب‌های چشمی لازم است. تغییر در سبک زندگی، مانند رژیم غذایی سالم، تمرینات منظم و مدیریت استرس، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند و احتمال عوارض را کاهش دهد. چشم‌انداز بیماری در بیشتر موارد، درمان با کورتیکواستروئیدها به سرعت علائم را بهبود می‌بخشد و عوارض را کاهش می‌دهد. اما برخی از بیماران ممکن است نیاز به درمان طولانی‌مدت داشته باشند و در مواردی نیز عود بیماری دیده می‌شود. درمان مناسب و پیگیری منظم می‌تواند خطر عوارض را به حداقل برساند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد. آرتریت تمپورال اگرچه یک بیماری جدی و نیازمند درمان فوری است، اما با تشخیص و درمان به موقع می‌توان بسیاری از عوارض آن را کنترل کرد و از خطرات احتمالی جلوگیری کرد.

انتظار چه چیز هایی رو باید داشته باشیم؟

اگر شما یا یکی از عزیزانتان با تشخیص آرتریت تمپورال (Temporal Arteritis) روبرو شده‌اید، برخی انتظارات و ملاحظاتی وجود دارد که می‌تواند به شما در مدیریت بهتر این بیماری کمک کند. این انتظارات شامل موارد زیر است: 1. شروع سریع درمان با کورتیکواستروئیدها پس از تشخیص آرتریت تمپورال، معمولاً درمان با دوز بالای کورتیکواستروئیدها به سرعت آغاز می‌شود تا التهاب کاهش یابد و از عوارض احتمالی، به‌ویژه نابینایی، جلوگیری شود. در اوایل درمان، ممکن است بیمار عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها را تجربه کند که شامل افزایش وزن، احتباس مایعات، افزایش قند خون و فشار خون است. 2. نیاز به پیگیری منظم و کنترل عوارض داروها به دلیل استفاده از دوزهای بالای کورتیکواستروئیدها و طولانی‌مدت بودن درمان، پیگیری‌های مداوم و بررسی وضعیت بیمار اهمیت دارد. پزشک معمولاً با آزمایش‌های منظم، از جمله سنجش سطح التهاب، تاثیر دارو و عوارض آن را بررسی می‌کند. علاوه بر این، پزشک ممکن است به داروهای مکمل برای کاهش عوارض داروهای اصلی توصیه کند، مانند کلسیم و ویتامین D برای جلوگیری از پوکی استخوان. 3. کاهش تدریجی دوز کورتیکواستروئید درمان با کورتیکواستروئیدها ممکن است برای مدت زمان طولانی ادامه یابد و دوز آن به تدریج کاهش داده شود تا از عوارض جانبی کاسته شود و بدن بتواند به آرامی به شرایط طبیعی بازگردد. این کاهش تدریجی ممکن است ماه‌ها طول بکشد و در این دوره باید صبور باشید. 4. خطر عود بیماری برخی از بیماران پس از کاهش یا قطع کورتیکواستروئیدها دچار عود بیماری می‌شوند و ممکن است نیاز به شروع مجدد درمان باشد. عود بیماری می‌تواند با علائمی مانند بازگشت سردرد، خستگی و مشکلات بینایی همراه باشد که نیاز به بررسی سریع توسط پزشک دارد. 5. تغییرات سبک زندگی و مراقبت‌های روزانه آرتریت تمپورال و درمان آن ممکن است نیاز به تغییراتی در سبک زندگی شما ایجاد کند. برخی از تغییرات ممکن شامل رژیم غذایی سالم و کم‌نمک، مصرف مکمل‌ها برای تقویت استخوان‌ها، کنترل استرس و انجام ورزش‌های ملایم باشد. کنترل وزن و حفظ فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش اثرات جانبی داروها کمک کند. 6. توجه ویژه به بینایی و مراقبت‌های چشمی آرتریت تمپورال می‌تواند به سرعت به عصب بینایی آسیب بزند و باعث نابینایی دائمی شود. بنابراین، هر گونه تغییر در بینایی، مانند تاری دید، دو بینی، یا کاهش بینایی باید بلافاصله به پزشک گزارش داده شود. 7. انتظار عوارض جانبی داروها و نیاز به کنترل آن‌ها کورتیکواستروئیدها می‌توانند عوارض جانبی مانند افزایش فشار خون، قند خون بالا، ضعف عضلانی، افزایش وزن و نازک شدن پوست ایجاد کنند. پزشک ممکن است داروهایی برای مدیریت این عوارض جانبی تجویز کند و در طول درمان به پایش منظم نیاز است. 8. نیاز به حمایت عاطفی و روانی مدیریت یک بیماری مزمن و طولانی‌مدت می‌تواند از نظر روانی نیز چالش‌برانگیز باشد. افراد مبتلا ممکن است احساس خستگی، افسردگی یا اضطراب را تجربه کنند. داشتن حمایت عاطفی از سوی خانواده و دوستان و در صورت نیاز مشاوره روان‌شناسی می‌تواند به مدیریت بهتر شرایط کمک کند. 9. پیش‌بینی بهبود در صورت درمان مؤثر اگر درمان به‌موقع و مؤثر باشد، اکثر بیماران می‌توانند به زندگی عادی بازگردند. بهبود علائم می‌تواند در عرض چند روز یا هفته پس از شروع درمان شروع شود و احتمال پیشرفت به نابینایی یا سایر عوارض کاهش یابد. 10. آگاهی از خطرات بیماری‌های مرتبط آرتریت تمپورال با افزایش خطر برخی بیماری‌های دیگر مانند آنوریسم آئورت و فشار خون بالا همراه است. پیگیری‌های منظم برای ارزیابی سلامت عمومی بدن، به‌ویژه قلب و عروق، از اهمیت زیادی برخوردار است و به شناسایی مشکلات احتمالی قبل از وقوع آن‌ها کمک می‌کند. در کل، آرتریت تمپورال با مدیریت به‌موقع و درمان مناسب قابل کنترل است. با آگاهی از این انتظارات و رعایت توصیه‌های پزشکی، می‌توان خطرات بیماری را کاهش داد و به کیفیت زندگی بهتری دست یافت.

روند پیشرفت طبیعی بیماری

آرتریت تمپورال (Temporal Arteritis) می‌تواند به‌صورت ناگهانی یا تدریجی شروع شود و در صورت عدم درمان، علائم آن به مرور زمان تشدید و منجر به عوارض جدی شود. روند پیشرفت طبیعی علائم به صورت زیر است: 1. شروع سردرد و درد در ناحیه شقیقه اولین علامت معمولاً سردرد ضربانی و شدید است که به‌ویژه در ناحیه شقیقه حس می‌شود. این درد ممکن است به مرور زمان شدیدتر شود و به نواحی دیگری مانند پشت سر نیز گسترش یابد. شریان تمپورال (گیجگاهی) ممکن است متورم و حساس به لمس شود. 2. احساس خستگی و علائم عمومی به‌تدریج علائم عمومی مانند خستگی، ضعف، تب، کاهش وزن و بی‌اشتهایی ظاهر می‌شود. این علائم می‌توانند نشانه التهاب سیستمیک در بدن باشند و به مرور تشدید شوند. 3. درد فک و اختلال در جویدن (کلودیکاسیون فکی) یکی از نشانه‌های مشخص این بیماری درد و خستگی فک هنگام جویدن است که به‌تدریج افزایش می‌یابد. این درد ناشی از کاهش خون‌رسانی به عضلات فک است و به‌مرور زمان می‌تواند توانایی بیمار در جویدن را محدود کند. 4. تغییرات بینایی با پیشرفت بیماری، کاهش جریان خون به عصب بینایی می‌تواند منجر به علائمی مانند تاری دید، دو بینی و حتی از دست دادن ناگهانی بینایی شود. این تغییرات بینایی در صورت عدم درمان، پیشرفت کرده و ممکن است به نابینایی دائمی منجر شود. 5. افزایش احتمال عوارض شدید مانند سکته مغزی و آنوریسم آئورت در مراحل پیشرفته، التهاب می‌تواند عروق خونی بزرگ‌تر مانند آئورت و رگ‌های خونی مغز را نیز درگیر کند و خطر سکته مغزی یا آنوریسم آئورت را افزایش دهد. 6. تشدید و گسترش علائم عمومی و التهاب در صورتی که التهاب کنترل نشود، علائم عمومی مانند خستگی، کاهش وزن و ضعف ممکن است بیشتر شود و بیمار را از نظر جسمی و روانی به شدت تحت تأثیر قرار دهد. جمع‌بندی پیشرفت طبیعی علائم اگر بیماری به موقع تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند از علائم خفیف سردرد و خستگی به عوارض جدی‌تر مانند نابینایی و سکته مغزی منجر شود. به همین دلیل، شناسایی زودهنگام و درمان سریع با کورتیکواستروئیدها می‌تواند به مهار التهاب و جلوگیری از عوارض شدید کمک کند.

تغییرات در مکانیزم بدن

آرتریت تمپورال (Temporal Arteritis) می‌تواند تغییرات مهمی در مکانیزم بدن ایجاد کند. این بیماری به دلیل التهاب در دیواره رگ‌های خونی، به‌ویژه شریان‌های بزرگ و متوسط، منجر به تغییرات فیزیولوژیکی مختلفی می‌شود که بر عملکرد بدن اثر می‌گذارد. در ادامه به برخی از این تغییرات مکانیزمی اشاره می‌کنیم: 1. التهاب عروق خونی در آرتریت تمپورال، سیستم ایمنی به اشتباه به دیواره رگ‌های خونی، به‌خصوص شریان‌های ناحیه گیجگاهی، حمله می‌کند و باعث التهاب در این رگ‌ها می‌شود. این التهاب منجر به ضخیم شدن دیواره رگ و کاهش فضای داخلی آن (لومن) می‌شود که عبور خون را محدود می‌کند و جریان خون به اندام‌ها، به‌ویژه مغز و چشم، کاهش می‌یابد. 2. کاهش خون‌رسانی به عصب بینایی و مغز کاهش جریان خون ناشی از التهاب و تنگی شریان‌های گیجگاهی و دیگر شریان‌های تغذیه‌کننده مغز می‌تواند خطر نابینایی و سکته مغزی را افزایش دهد. کاهش خون‌رسانی به عصب بینایی باعث ایجاد مشکلات بینایی مانند تاری دید، دو بینی یا حتی از دست دادن بینایی می‌شود. 3. افزایش تولید پروتئین‌های التهابی این بیماری باعث فعال شدن شدید سیستم ایمنی می‌شود و به همین دلیل تولید پروتئین‌های التهابی مانند پروتئین واکنشی سی (CRP) و فاکتورهای التهابی دیگر افزایش می‌یابد. این فاکتورها نه تنها به افزایش التهاب در عروق منجر می‌شوند، بلکه باعث بروز علائم سیستمیک مانند تب، خستگی، و ضعف عمومی نیز می‌شوند. 4. تغییرات در جریان خون و فشار خون التهاب رگ‌ها باعث محدود شدن جریان خون می‌شود و بدن برای جبران این کاهش ممکن است فشار خون را افزایش دهد. به‌علاوه، التهاب در شریان‌های بزرگ مانند آئورت ممکن است منجر به آنوریسم (اتساع رگ) شود که خود می‌تواند یک وضعیت خطرناک و جدی باشد. 5. افزایش متابولیسم بدن در پاسخ به التهاب مزمن، بدن ممکن است متابولیسم خود را افزایش دهد تا با التهاب مبارزه کند، که این امر می‌تواند منجر به کاهش وزن، افزایش سوخت و ساز انرژی و ضعف عضلانی شود. این افزایش متابولیسم، همراه با کاهش اشتها، یکی از علل شایع کاهش وزن در بیماران مبتلا به آرتریت تمپورال است. 6. تغییرات سیستم ایمنی و پاسخ خودایمنی آرتریت تمپورال ناشی از یک واکنش خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم دیواره رگ‌های خونی حمله می‌کند. این تغییر مکانیزم ایمنی باعث می‌شود که التهاب به‌طور مداوم در عروق وجود داشته باشد و احتمال بروز دیگر بیماری‌های خودایمنی در بیمار افزایش یابد. 7. کاهش سطح انرژی و خستگی بدن به دلیل التهاب مزمن انرژی بیشتری مصرف می‌کند و این منجر به خستگی مزمن و کاهش سطح انرژی می‌شود. این خستگی می‌تواند ناشی از افزایش تولید پروتئین‌های التهابی و تأثیرات سیستم ایمنی بر متابولیسم بدن باشد. 8. افزایش احتمال پوکی استخوان به دلیل درمان با کورتیکواستروئیدها درمان آرتریت تمپورال با کورتیکواستروئیدها می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند، اما استفاده طولانی‌مدت از این داروها باعث کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان می‌شود. به همین دلیل، پزشکان ممکن است مکمل‌های کلسیم و ویتامین D برای پیشگیری از این عارضه تجویز کنند. 9. تأثیر بر عملکرد قلب و عروق بزرگ آرتریت تمپورال می‌تواند به رگ‌های بزرگ بدن از جمله آئورت آسیب بزند و منجر به مشکلات قلبی‌عروقی شود. التهاب طولانی‌مدت می‌تواند خطر تشکیل آنوریسم آئورت و حتی پارگی آن را افزایش دهد که به شدت خطرناک و مرگبار است. در مجموع، آرتریت تمپورال تغییرات مهمی در مکانیزم‌های سیستم ایمنی، جریان خون، متابولیسم و ساختار عروقی بدن ایجاد می‌کند. درمان زودهنگام و پیگیری منظم به کاهش این تغییرات و عوارض مرتبط کمک می‌کند و می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.

مشکلاتی که میتواند ایجاد کند

آرتریت تمپورال (Temporal Arteritis) یک بیماری التهابی جدی است که در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند مشکلات و عوارض جدی ایجاد کند. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر است: 1. کاهش بینایی یا نابینایی دائمی کاهش جریان خون به عصب بینایی به دلیل التهاب رگ‌های خونی می‌تواند منجر به کاهش دید، تاری دید، دو بینی و در نهایت نابینایی دائمی شود. این یکی از جدی‌ترین عوارض آرتریت تمپورال است که ممکن است به سرعت پیشرفت کند. 2. سکته مغزی التهاب در رگ‌های خونی می‌تواند به انسداد و کاهش جریان خون به مغز منجر شود، که خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد. سکته مغزی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد و باعث آسیب‌های مغزی و ناتوانی شود. 3. آنوریسم آئورت آرتریت تمپورال می‌تواند باعث التهاب و ضعیف شدن دیواره آئورت شود و در نتیجه، آنوریسم (اتساع غیرطبیعی رگ) در آئورت ایجاد کند. پارگی آنوریسم آئورت یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است که به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد. 4. کلودیکاسیون فکی (درد فک هنگام جویدن) درد و خستگی عضلات فک در هنگام جویدن از مشکلات شایع آرتریت تمپورال است. این مشکل می‌تواند فعالیت‌های روزانه مانند غذا خوردن را دشوار کند و باعث ناراحتی بیمار شود. 5. خستگی و ضعف عمومی این بیماری به دلیل التهاب مزمن، بدن را تحت فشار قرار می‌دهد و باعث خستگی، ضعف عمومی، کاهش وزن و بی‌حالی می‌شود. این علائم می‌توانند کیفیت زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار دهند. 6. عوارض جانبی داروها درمان آرتریت تمپورال با کورتیکواستروئیدها می‌تواند عوارض جانبی قابل‌توجهی ایجاد کند، از جمله افزایش قند خون، فشار خون بالا، ضعف استخوان‌ها و افزایش خطر عفونت. استفاده طولانی‌مدت از این داروها نیز ممکن است منجر به پوکی استخوان و مشکلات گوارشی شود. 7. افزایش خطر سایر بیماری‌های خودایمنی بیماران مبتلا به آرتریت تمپورال ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی مانند پلی‌میالژیا روماتیکا باشند، که می‌تواند باعث درد و سفتی در عضلات شانه و لگن شود. 8. مشکلات روانی و عاطفی درد مزمن و عوارض این بیماری می‌توانند بر سلامت روانی بیماران تأثیر بگذارند. برخی بیماران ممکن است دچار افسردگی، اضطراب یا مشکلات خواب شوند، که می‌تواند به تنهایی نیاز به مراقبت و حمایت روانی داشته باشد. 9. کاهش عملکرد و کیفیت زندگی به دلیل خستگی مداوم، ضعف، و مشکلات جسمی و روانی ناشی از این بیماری، بیماران ممکن است دچار کاهش عملکرد در فعالیت‌های روزانه و کیفیت زندگی شوند. این مشکل به‌ویژه در صورت ناتوانی ناشی از نابینایی یا عوارض دیگر بیشتر مشهود است. جمع‌بندی مشکلات ناشی از آرتریت تمپورال آرتریت تمپورال می‌تواند از مشکلات جسمانی مانند نابینایی و سکته مغزی گرفته تا مشکلات عاطفی و کاهش کیفیت زندگی را برای بیمار ایجاد کند. با تشخیص و درمان به‌موقع، می‌توان خطر بسیاری از این مشکلات را کاهش داد و از عوارض شدید جلوگیری کرد.